رویکردی تحلیلی بر عوامل پیدایی نهضت بیداری اسلامی در شمال آفریقا

خیزش‌های بزرگ مردمی در بخش گسترده‌ای از جهان عرب، با نام بیداری اسلامی، که به تغییر حاکمیت در کشورهایی همچون تونس ، مصر و لیبی در شمال افریقا و یمن در جنوب غرب آسیا انجامید، برآیندی از مشکلات گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نهفته در درون این جوامع بود که پس از شعله‌ورشدن جرقۀ این نهضت‌های مردمی، به‌سرعت به بدنۀ حاکمیت سرایت کرد و در اندک زمانی به فروپاشی این حکومت‌های پادشاهی‌گونه منجر شد. در خصوص بروز این جنبش‌های عظیم مردمی در شمال افریقا دلایل متعددی ذکر شده، ولی کمتر به تمامی عوامل و دلایل شکل‌دهندۀ نهضت‌های یادشده پرداخته شده است. در این مقاله، با بهره‌گیری از روش تحلیل و توصیف، تلاش شده است عوامل اصلی کنشگر و  تاثیرگذار بر فرآیند تحولات موسوم به بیداری اسلامی (بهار عربی) بررسی گردد. در پایان نیز دورنمایی از آیندۀ این خیزش‌های گستردۀ مردمی ترسیم شده است.